سفر رئیسی به پکن، برای 3.5 میلیارد دلار؟!

حشمت الله فلاحت پیشه نوشت:زمانی در مسائل سیاست خارجی دچار غافلگیری می‌شویم که تحلیل واقع گرایانه‌ای از مسائل بین‌المللی نداشته باشیم و خیلی از تحلیلگران و کارشناسان دلسوز هم همواره تنها خواسته‌ای که از مسئولان داشته‌اند، همین درک تحولات واقع گرایانه بین‌المللی است. در این نوشته به بررسی و تحلیل چند رویداد می‌پردازیم. اینکه کشورهای اروپایی همواره در اوج سیاست تنش‌آمیز ترامپ سعی کردند حداقل از لحاظ سیاسی این همراهی را با ترامپ نداشته باشند تا الانی که جوزف بورل که به‌شدت از طرف طیف طرفدار تنش تحت فشار هست، سعی می‌کند هرازگاهی بسته‌های تحریمی تازه را علیه ایران مطرح کند تا گرفتار انتقادات تندتر نشود و این را مقایسه کنیم با نوع رابطه‌ای که ایران دارد با کشورهای شرقی شکل می‌دهد و مقایسه با برخی کشورهایی که در درون قلمرو غربی قرار دارند. این واقعیت وجود دارد که این تنش، تنشی است که به‌خاطر مسائل تحریمی به‌وجود آمده و این مسائل تحریمی عملا باعث شده که هزینه تعاملات سیاسی، اقتصادی ایران به‌شدت افزایش پیدا کند. و علاوه بر آن یک چتری ایجاد شود که در ذیل این چتر، هرکسی که شعاری علیه ایران مطرح می‌کند، به امتیازهایی می‌رسد. از زلنسکی گرفته تا رئیس‌جمهور چین، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و برخی بازیگران دیگر. طوری این روند گسترش یافته که حتی کشورهایی که در گذشته ایران به عنوان دوستان و متحدان خود می‌خواند، حاضر نیستند نقش متحد ایران را حداقل در عمل بازی کنند. تعاملات اخیر چین با ایران و با عربستان را با هم مقایسه کنید. الان در گزارش رسمی که دولت بعد از سفر آقای رئیسی به چین اعلام کرد، توافقنامه‌هایی به ارزش سه و نیم میلیارد دلار بسته شده این درحالی است که سفر آقای رئیسی به چین یکی از پرحجم‌ترین و شلوغ‌ترین هیات‌های خارج تاریخ ایران را دربر می‌گرفت که عملا تعداد افرادی که رفته بودند، شاید دهها نفر از افراد سیاسی، اقتصادی تا تجاری و بخش‌های دولتی را شامل می‌شد. نتیجه این سفر سه و‌نیم میلیارد دلار توافقنامه بود که ضمیمه آن حتی در گزارش‌های دولتی برای اجرای تفاهمنامه‌ای که با چین صورت گرفته این انتظار توسط طرف چینی‌ها مطرح شده که شرایطی همچون رفع مشکلات ایران با اف‌ای‌تی‌اف و غیره فراهم شود. یعنی به عبارتی؛ باز هم بخش عمده‌ای از تفاهمنامه‌های ایران و چین به رفع تحریم‌های ایران و رفع مشکلات ایران با بخشی از سازوکارهای غرب پایه مثل اف‌ای‌تی‌اف مرتبط شده است. اجرای بخش عمده‌ای از تفاهمنامه‌ها با چین منوط به رفع مشکلات روابط خارجی ایران شده است یعنی به عبارتی چینی‌ها، به‌طور عملی به ایرانی‌ها اعلام کردند که با وجود تحریم‌ها و شرایط چالش در اف‌ای‌تی‌اف امکان اجرای خیلی از تفاهمنامه‌ها فراهم نیست. دیروز در شرایطی که قیمت دلار به مرز ۵۰ هزار تومان رسید، آن مسئول دولتی که با شعار کنترل قیمت ارز روی کار آمده بوده در یک عقب نشینی آشکار اعلام کرد که قیمت ارز در ایران تابعی از واقعیات اقتصادی ایران است. اگر این واقعیات را ببینیم، نتیجه‌اش این است که ایرانی‌ها از سخنرانی رئیس‌جمهور چین در جمع مقامات عرب، غافلگیر می‌شوند چون رئیس‌جمهور چین در جمع مقامات کشورهایی صحبت می‌کرد که این کشورها روی هم رفته، ۳۳۰ میلیارد دلار سالیانه مناسبات اقتصادی با چین دارند. یعنی جمع مناسبات اقتصادی کشورهای عربی که در آنجا رئیس‌جمهور چین برای جلب نظرشان، علیه ایران صحبت کرد به ۳۳۰ میلیارد دلار می‌رسد که فقط ۸۰ میلیارد دلار آن مبادلات سالیانه عربستان و چین است. در اینصورت اگر واقعیات را در داخل بعد از اینکه دولت هنوز نتوانسته شعارهای اقتصادی خود را عملی کند الان مردم را به درک واقعیات اقتصاد ایران و تحمل تورم ناشی از آن دعوت می‌کنند به واقعیات دنیای امروز هم توجه کنند که همان چینی که ایران بارها سعی کرد به عنوان متحد راهبردی از آن یاد کند، میزان قراردادهایی که با ایران امضا کرد در حد قراردادهایی است که معمولا در سطح وزیر با کشورهای عربی امضا می‌کند. بنابراین این واقعیت را باید در نظر گرفت که شرایط امروز کشور ما در داخل و خارج، راهکار شعاری ندارد بلکه لازمه‌اش توجه به واقعیات دنیای امروز است که در درجه اول رفع مسائل و مشکلاتی است که منجر به نارضایت‌هایی شده است، رسیدن به ثبات اقتصادی و سرانجام تنش‌زدایی در خارج از کشور است.