زلزله بانوی اول / جملیه علم الهدی دنبال چیست؟

صحبت‌ها و به کار بردن واژه بانوی اول توسط همسر رئیس‌جمهور با واکنش‌های منفی زیادی در ایکس (توئیتر) همراه شده است.

جمیله علم‌الهدی همسر رییس جمهور طی یک سخنرانی در جشنواره بین‌المللی خورشید عنوان کرد: من تازه متوجه شدم که بنده را به عنوان بانوی اول معرفی کردند. لازم است توضیح دهم در ساختار جمهوری اسلامی ایران بانوی اول همسر رهبر معظم انقلاب هستند. وی افزود: سال‌هاست که آرزو می‌کنم بتوانم برای انتقال خاطرات ایشان کاری بکنم. خوشبختانه مشهدی‌ها کار خوبی کردند و آن اینکه منزل ایشان را تبدیل به موزه کردند.

اما این صحبت‌ها و به کار بردن واژه بانوی اول توسط همسر رئیس‌جمهور با واکنش‌های منفی زیادی در ایکس (توئیتر) همراه شده است

نزدیکترین یاران و دوستداران دولت نیز از خطاهای پشت سر هم جمیله علم‌الهدی، همسر ابراهیم رئیسی به ستوه آمده‌اند. آنها گرچه تعمدا در برابر شایعات اعمال نفوذ همسر رئیس‌جمهور در کابینه و دولت سکوت می‌کنند؛ اما مواضع اخیر این بانوی حاشیه‌ساز آنها را به شدت کلافه کرده است.

حاشیه‌های پربسامد سفر به آمریکا 

سفر خانوادگی ابراهیم رئیسی همراه با همسر و دخترش به نیویورک، حاشیه‌های متفاوتی برای دولت به وجود آورد؛ اما آنچه بیشتر از همه به چشم آمد مصاحبه جمیله علم‌الهدی با یکی از رسانه‌های آمریکایی بود.

البته او پیش از این هم سابقه اظهارنظرهای عجیب در رسانه‌های بین‌المللی را داشته است. به طور مثال در مصاحبه‌ای با تلویزیون ونزوئلا گفت: «سن درختان دانشگاهی که من در آن تدریس می‌کنم از عمر آمریکا بیشتر است. به همین خاطر ایرانیان از این همه تلاش آمریکا [برای تحریم یا براندازی] خنده‌شان می‌گیرد.» پس از این اظهارات بود که برخی یادآوری کردند: «دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی ایران) در سال ۱۳۳۸ پایه‌گذاری شده حال آن که ایالات متحده ۲۴۷ سال قبل به استقلال رسیده است.» 

در حالی‌که تا همین چند روز پیش جمیله‌ علم‌الهدی مانند گویی آتشین در برابر فعالان زن اصلاح‌طلب قرار گرفته  بود؛ بومرنگ سیاست هزینه‌ها را به سوی او بازگرداند تا جایی‌که برخی از فعالان رسانه‌ای اصولگرا باور دارند که باید مانع از مصاحبه و اظهار‌نظر همسر رئیس‌جمهور  به صورت عمومی شد

همچنین در گفت و گو با شبکه ABC  آمریکا در حالی‌که معلوم بود کاملا تحت تاثیر کتاب «هنر زنانه زیستن» میشل اوباما قرار گرفته است؛ گفت: «کتاب همسر اوباما را که یک خاطرات منسجم از بانوی اول آمریکا است مطالعه کرده‌ام و به این فکر کردم اگر در رابطه با یک دختر ایرانی چنین کتابی نگارش شود، چه خواهم نوشت، به همین جهت کتابی در رابطه با هنر زنانه زیستن نگارش کردم.» او در سفر اخیر به نیویورک نیز با سه رسانه آمریکایی شامل شبکه ای‌بی‌سی نیوز، رادیو ملی آمریکا (ان پی آر) و نشریه نیوزویک مصاحبه کرد که مصاحبه با نشریه نیوزویک پر سر و صدا شد.

همسر رئیس‌جمهور در این مصاحبه گفت: «مردان در ایران ترجیح می‌دهند از همسر خود نخواهند که کار کند یا پولی به خانه بیاورد. زنان به عنوان افرادی در نظر گرفته می‌شوند که در مقام مادر، همسر یا دختر با مردان عشق را به اشتراک می‌گذارند»

واکنش چهره‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و حتی هنری به این اظهارات باعث شد که روزنامه همشهری در مطلبی از جمیله علم‌الهدی دفاع کند و در تیتری عجیب به مقایسه برخی زنان فعال در عرصه سیاست با او بپردازد و مدعی شود که همسر رئیسی تصویر زن ایرانی را که زنان اصلاح‌طلب شکل داده بودند، شکسته است.

بانوی اول و فریاد از جبهه خودی

روز گذشته جمیله علم الهدی، همسر ابراهیم رئیسی در جشنواره بین‌المللی خورشید، در واکنش به دعوت مجری این جشنواره که او را «بانوی اول» خطاب قرار داده بود، به‌جای نفی اصل این خطاب، گفت: «من تازه متوجه شدم که بنده را به‌عنوان بانوی اول معرفی کرده‌اند. لازم است توضیح دهم در ساختار جمهوری اسلامی ایران بانوی اول همسر رهبر معظم انقلاب هستند.»

ادعای علم الهدی درباره همسر رهبری انقلاب با واکنش سریع عضو دفتر رهبری روبرو شد و مهدی فضائلی عضو دفتر نشر آثار رهبر انقلاب با انتقاد از به کار بردن واژه «بانوی اول» برای همسر رهبری از در توئیتی نوشت:«خطاست که برای تکریم از الگوی نابجای بیگانگان کپی برداری کنند.»

حامیان دولت عصبانی شدند

انتقاد فضائلی اما آغاز یک نقد به این تعبیر به کار برده شده از سوی همسر رئیس جمهور بود و بعد از آن واکنش ها از سوی طیف حامیان دولت آغاز شد و هم فضای سیاسی و هم فضای مجازی تحت الشعاع این اظهارات قرار گرفت.

خبرگزاری اصولگرای تسنیم اولین رسانه ای بود که به این موضوع ورود کرد و در یادداشتی دلسوزانه اما کنایه آمیز نوشت؛«اینکه تصوّر شود با ریاست‌جمهوری یک فرد در ایران، برای همسر ایشان، جایگاه بخصوصی به لحاظ ساختار قانون اساسی کشور ایجاد می‌شود، قطعاً خطاست. »

پای سریال های کره ای به سیاست ایران باز شد!

چهره های سیاسی نزدیک به دولت هم وارد جنجال «بانوی اول» شدند و پای سریال های کره ای را هم به ماجرا باز کردند، آنچنان که یک حامی دولت با طعنه نوشت؛«متاسفانه ضریب نفوذ کی پاپرها و سریال‌های کره‌ای از اونی که فکر می کردیم بیشتره»

مهدی فضائلی در آن مقطع (بهمن سال گذشته) با انتشار توئیتی با درج هشتگ «بانوی اول» به استفاده از این عبارت واکنش نشان داد و نوشت: «کم نبوده‌اند بانوان بزرگ و عالیقدری که در کنار مردان بزرگ نقش‌آفرینی کرده‌اند، اما خطاست که دولتمردان برای تکریم آنها از الگوی نابجای بیگانگان کپی‌برداری کنند.» با تکرار دوباره استفاده از واژه بانوی اول و انتساب آن به همسر رهبر انقلاب، بار دیگر توئیت این عضو دفتر رهبری در رسانه‌ها بازنشر شد.

کاربران انقلابی و اصولگرا این بار در فضای مجازی میدان‌دار انتقاد از همسر رئیس‌جمهور شدند. کاربری نوشت: «صبح تا شب می‌نویسیم و بحث می‌کنیم تا ذهن عده‌ای از بیماری غربزدگی دور شود. ای جامعه خودت تولید الگو کن. مقلد نباش. پشت مفاهیم و الگوهای آنها فرهنگ خودشان است. بعد حرف از بانوی اول می‌زنید؟شاخص آن چیست؟ حتی اگر استدلال پشت این بیان باشد بازهم قابل قبول نیست. ذهن مغلوب شرقی است.»

کاربر انقلابی دیگری زبان انتقاد را صریح‌تر گشود و نوشت: «سرکار خانم علم‌الهدی، مساله اصلا مضحک بودن واژه بانوی اول نیست، بلکه سطح فکر و عمق نگاه گوینده این عبارت است. یا شما اساسا با گفتمان انقلاب اسلامی بیگانه‌اید؛ یا پشت این عبارت افکار و ماجراها قرار دارد. خیلی بزرگتر از شما که در مقام مقایسه حضرتعالی انگشت کوچک آنها هم به حساب نمی‌آیید هیچ وقت چنین مبحثی را طرح نکرده‌اند و قطعا اگر نام همسر رهبر انقلاب را آورده‌اید از زیرکی شما بوده که مثلا هزینه را کاهش دهید. کاش فقط یکبار مستند بانوی قدس را می‌دیدید. کاش اندکی از مجاهدت‌ها و شکنجه‌های زنانی چون مرضیه دباغ یا اعظم طالقانی قبل و بعد از انقلاب را مطالعه می‌کردید.... خدایا از برنامه‌ها و افکار فرهنگی، تربیتی و آموزشی حلقه مقداد در  امان‌مان بدار.»

ماجراهای پشت این عبارات از جمله زیرکی، کاهش هزینه و...از نگاه این گروه کاربران چه بوده است؟ بسیاری از آنان سعی کردند در لفافه نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند و تنها به جملاتی مبهم بسنده کنند و با خطاب قرار دادن برخی اسم‌ها مانند جمیله علم‌الهدی، ابراهیم رئیسی یا حلقه مقداد که اشاره به برادر داماد رئیس‌جمهور دارد؛ خواننده را به سمت تمایلاتی که برای این جمع متصور هستند، سوق دهند. البته برخی کاربران انقلابی رودربایستی را کنار گذاشته و به صراحت مدعی شدند که این نوع بیان همسر رئیس‌جمهور مرتبط با موضوع جانشینی است.

یک مجری صداوسیما هم نوشت: «قرار به انتخاب بانوی اول باشد، مادران و همسران شهدا در صدر لیست هستند نه همسران مقامات سیاسی.»

تعداد زیادی از کاربران هم عبارت جمیله علم‌الهدی مبنی بر اینکه در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی، بانوی اول همسر رهبر انقلاب است را دستمایه انتقاد و طنز قرار دادند و به آشنا نبودن همسر رئیس‌جمهور نسبت به ساختار سیاسی ایران اشاره کردند. 

بومرنگ هزینه‌‌ها

وقتی روزنامه سازندگی به دلیل تیتر «طغیان مرغ» از سوی وزارت ارشاد و هیات نظارت بر مطبوعات تحت فشار سنگین قرار گرفت و توقیف موقت شد؛ اکبر منتجبی، سردبیر این روزنامه از علت این فشارها رمزگشایی کرد. او گفته بود که  «تحلیل خودم این است که این توقیف، تاوان تیتر «دور افتخار با بورکینافاسو» است که چند وقت پیش منتشر کردیم.  وقتی آن گزارش منتشر شد، روزنامه تحت فشارهای بی‌سابقه‌ای قرار گرفت تا جایی که بحث توقیف هم مطرح شد. شنیدیم همان روز وزارت ارشاد خواستار توقیف روزنامه شده، اما هیأت نظارت آن روز زیر بار نرفته بود.»  

بانوی اول ایران و ۲۴ساعت دلمشغولیِ جمیله دختر احمد

اشاره این روزنامه‌نگار به کنگره بانوان در ایران همراه با عکس همسر رئیس‌جمهور است. در حالی که تا پیش از این مطرح می‌شد که دولت حساسیت بسیار بالایی نسبت به انتقادات از همسر رئیس‌جمهور دارد اما حالا او خود به سوژه انتقادات از سوی جریان انقلابی تبدیل شده است. در حالی‌که تا همین چند روز پیش او مانند گویی آتشین در برابر فعالان زن اصلاح‌طلب قرار گرفته بود اما بومرنگ سیاست هزینه‌ها را به سوی او بازگرداند تا جایی‌که برخی از فعالان رسانه‌ای اصولگرا باور دارند که باید مانع از مصاحبه و اظهارنظر همسر رئیس‌جمهور به صورت عمومی ش