ترکیه توجه ویژه‌ای به ونزوئلا دارد؟

روز چهارشنبه دستگاه دیپلماسی و نهاد ریاست جمهوری ترکیه، پذیرای دو مهمان بود. از سویی سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در ساختمان وزارت امور خارجه با همتای ترک خود چاووش اوغلو گفتگو می کرد و در دیگر سو در کاخ بش تپه آنکارا، رجب طیب اردوغان، پذیرای نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا بود. در این سوی میدان، چاووش اوغلو در تلاش بود تا گذرگاه امن انتقال گندم از دریای سیاه به مرمره و مدیترانه را پی بگیرد و امتیازی طلایی از روسیه و لاوروف دریافت کند و در دیگر سو، اردوغان نیز با پافشاری بر ضرورت توسعه روابط ترکیه و ونزوئلا، به آمریکا و ناتو پیام معنی داری مخابره می کرد تا نشان دهد که می خواهد در چند میدان متفاوت، توپ بزند.

روزنامه صباح، از مهمترین ارگان های تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه، چنین تیتری به کار برده است: «چک سفید مادورو برای ترکیه».

در توضیح این تیتر، آمده است: «مادورو خواهان فعالیت شرکت های ترکیه ای در ونزوئلا شده و قول داده که برای تمام اقدامات ترک ها، ضمانت دهد که همه چیز به طور مرتب پیش خواهد رفت. او از ترک ها خواهش کرده برای استحصال طلا از معادن ونزوئلا و استخراج نفت، به این کشور بروند.»

مادورو که علاقه فراوانی به کباب مشهور نصرت ترکیه دارد و یک بار، صرفاً برای خوردن کباب به ترکیه سفر کرده، باز هم خواهان بازدید از گروه ساخت سریال تاریخی عثمانی شد و نشان داد که حساسیت های ترکیه و تیم اردوغان را به خوبی می شناسد.

روزنامه دیریلیش پُستا، از روزنامه های مدافع ایده بازگرداندن نظام خلافت به ترکیه که همواره اردوغان را در قامت یک رهبر تاریخی معرفی می کند، عکس و تیتری در صفحه نخست شماره خود گنجانده که نیازی به توضیح چندانی ندارد؛ چشم دنیا به ترکیه است.

در کشوری که تا دو دهه پیش، به تمامی به غرب چسبیده بود، حالا چین، روسیه، ایران و ونزوئلا نیز از اهمیت بالایی برخوردارند و ترکیه به شکلی معنی دار، از غرب فاصله گرفته است. حالا همه می دانند که دولت اردوغان تلاش می کند تا بازی سیاسی حفظ همزمان رابطه با شرق و غرب را به شکل هوشمندانه پیش ببرد و از مزایای رابطه با ونزوئلا بهره بگیرد.

نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا طی نشست مشترک خبری با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه‌ در کاخ بش‌تپه آنکارا اعلام کرد:«ترکیه برای ما کشوری است که دارای پتانسیلی در حد تولد دوباره‌ است. ترکیه در اروپا و آسیا پتانسیل بزرگی دارد و در عین حال، در میان اقتصادهای برتر جهان قرار می‌گیرد. ترکیه تاثیر سیاسی و پتانسیل بالایی در جهان دارد. در جهانی که ما به آن جهان چندقطبی یا چند مرکزی می‌گوییم.»

مادورو افزود: «ما می‌خواهیم در این جهان، صلح و قوانین بین‌المللی برقرار شود. این جهان باید جهان هماهنگی، همکاری و همزیستی باشد. گفت‌وگو میان تمدن‌ها، ادیان و فرهنگ‌ها در جهان کنونی، بسیار مهم است. از این نظر ترکیه برای ما الگوی مهمی است و وقتی جهان را از نظر ژئوپولیتیک ارزیابی می‌کنیم، ترکیه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.»

مادورو در اشاره به برتری های کشورش گفت:«ونزوئلا نیز در منطقه خود و در جغرافیای آمریکا، صدای بلند و رسایی دارد. کشور ما همچون جسمی است که تحت شکنجه قرار گرفته و در معرض تهدیدات، تحریم‌ها و انسدادها بوده، اما در حال حاضر، همه می بینید که ونزوئلا در حال رشد است. ما یک کشور فروتن و متواضع هستیم، اما یک ویژگی مهم داریم که همانا صدرنشینی ما در بازار جهانی نفت است.

رجب طیب اردوغان نیز اعلام کرد: «ونزوئلا یکی از مهم‌ترین شرکای ترکیه در منطقه آمریکای لاتین و کارائیب است. ما هرگز نمی‌توانیم همبستگی مردم ونزوئلا با ملتمان در کودتای نافرجام ۱۵ جولای را فراموش کنیم. ما به تمام دنیا نشان دادیم که دوستی ترکیه و ونزوئلا یک دوستی واقعی است. موضع جناب مادورو در قبال مسئله فلسطین نیز قابل تحسین است. به همین مناسبت بار دیگر به ایشان تبریک می گویم.»

اردوغان در ادامه به زمینه های توسعه روابط اشاره کرده و گفت: «ظرفیت همکاری گسترده‌ای بین ونزوئلا و ترکیه در بسیاری از زمینه‌ها به ویژه تجارت، انرژی، معدن، پیمانکاری، بهداشت، کشاورزی و گردشگری وجود دارد.»

اردوغان همچنین در مورد هدفگذاری سالیان آتی در زمینه توسعه روابط اقتصادی آنکارا – کاراکاس گفت:«حجم تجارت دو کشور در سال ۲۰۱۹ در سطح ۱۵۰ میلیون دلار بود که در سال ۲۰۲۰ دو برابر و در سال گذشته تقریباً سه برابر شده و به سطح ۸۵۰ میلیون دلار رسیده است.»

رئیس جمهور ونزوئلا در مصاحبه با خبرگزاری رسمی آناتولی ترکیه گفته است: «همکاری ما با ترکیه، همکاری در زمینه برقراری صلح، دوستی و در عین حال همکاری و هماهنگی است. کارها خوب پیش رفته و از نتایج راضی هستیم.»

مادورو درباره تحریم های آمریکا گفت:«در حال حاضر، تحولات مهمی روی داده که نشان می دهد، جهان جدیدی در حال شکل گیری است. در این جهان جدید، تک قطبی و هژمونی،‌ دیگر وجود نخواهند داشت. ما تمام اینها را پشت سر خواهیم گذاشت. تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده همیشه مانند بومرنگ باز گشته و بر اقتصاد آمریکا و اروپا تأثیر می‌گذارد. ما می دانیم که لغو تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا بسیار بعید است. امپراتوری ایالات متحده همیشه درگیر تهاجمات و درگیری های خودش است. اعمال هزاران تحریم علیه اقتصاد، کشاورزی، نفت و گاز طبیعی روسیه اثر بومرنگ داشته و به اقتصاد اروپا و آمریکا بازگشته است.»

مادورو درباره تغییرات جدیدی که به نفع ونزوئلا تمام شده، چنین گفته است:«در تاریخ ۵ مارس در کاراکاس تماس مهمی با هیئتی از دولت ایالات متحده داشتیم. شرکت نفت‌وگاز آمریکایی شورون، شرکت نفت و گاز ایتالیایی (انی) و شرکت نفت و گاز اسپانیایی (رپسول) سرمایه‌گذاری‌های خود را به ونزوئلا منتقل خواهند کرد تا گاز و نفت را به بازارهای مربوطه خود عرضه کنند. باید صبور بود، امیدوارم آمریکا روزی از سیاست متجاوزانه، فشار و تحریمی خود دست بردارد. ونزوئلا از اجلاس سران قاره آمریکا که توسط سازمان کشورهای آمریکایی (OAS) برگزار شده بود، کنار گذاشته شد. اما حالا شاهد این هستیم که حذف ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا که کشورهای ضد امپریالیستی آمریکای لاتین و دریای کارائیب هستند، توسط بیش از ۲۵ کشور رد شده است. امپراتوری ایالات متحده، کشورهای آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب را حیاط خلوت خود می‌داند، ما اجازه تحقق آرزوهایشان را نخواهیم داد.»

پس از دیدارهای دوجانبه روسای جمهور و هیئت‌های ترکیه و ونزوئلا، مراسم امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری بین دو کشور برگزار شد.

یادداشت تفاهم جهت همکاری بین انجمن آژانس های مسافرتی ترکیه (TÜRSAB) و شرکت گردشگری دولتی ونزوئلا (Venetur)، توسط وزرای فرهنگ و گردشگری دو کشور به امضا رسید. همچنین توافق‌نامه‌هایی در خصوص حفظ نباتات بین دو کشور امضا شد.

شهاب کاوجی اوغلو، رئیس بانک مرکزی ترکیه و کالیکستو اورتگا، رئیس بانک مرکزی ونزوئلا نیز تفاهم‌نامه همکاری بین بانک‌های مرکزی دو کشور را امضا کردند.

نگاهی به نوع توافق های امضا شده بین اردوغان و مادورو، گویای این واقعیت است که فعلاً، آن چه در روابط آنکارا – کاراکاس مهم است، جنبه نمادین و به نمایش گذاشتن رویکرد مستقل در سیاست خارجی است و هنوز فاصله زیادی برای رسیدن به توسعه روابط اقتصادی باقی مانده است.