سونامی تنهایی در ایران

تنهایی و تک فرزندی تبدیل به یک بحران در ایران شده است. در گذر زمان دگرگونی‌هایی در الگوهای فرزندپروری به وجود آمده و سبک زندگی خانواده‌ها را تغییر داده است.

با صدای باز شدن در و شنیدن خبر سلامتی مادر و نوزاد از پرستار بخش، خنده بر لبانش نقش بست. انگار همه دنیا رو بهش دادند. این چهارمین خبر خوش پدرشدنی است که می‌شنود اما به گفته خودش هربار ذوق و احساسات پدری اش بیشتر و بیشتر می‌شود.

چشمان رنگی زیبایش همانند زمردی درخشان، چهره معصوم و کوچکش را دوست داشتنی تر می کرد، وقتی برای اولین بار انگشتم را لای دستان نرم و سفیدش بهم فشرد انگار ثروتمندترین مرد دنیا شدم، ثروتی که خداوند برای آرامش بیشتر زندگی خانواده‌ام به ما ارزانی داشته است. 

این متن بخشی از احساسات پدر ۳۸ ساله در بیمارستان است که به گفته خودش، با آمدن فرزند چهارمش به دنیا، پاهایش توان بیشتری برای دویدن و بازوانش قدرتی افزون تر یافته تا برای خانواده ۶ نفری‌اش آرامش تامین کند. 

اگرچه تولد نوزاد و صاحب فرزند شدن کام زوج‌ها را شیرین می‌کند اما امروزه دیگر، مشکلات اقتصادی یا تبعیت از فرهنگ غلط غرب زوجین را از چشیدن چندباره این شیرینی بی‌نصیب کرده و اکثر خانواده‌ها تک فرزندی را انتخاب کردند. 

(مریم. س) بانوی جوانی که ۵ سال از ازدواجش می‌گذرد گرانی ها را از علل عدم تمایل به فرزند آوری بیان کرد و گفت: آنقدرها هم که می‌گویند راحت نیست، زندگی دو نفره به سختی می‌گذرد؛ حال با این گرانی، هزینه‌های سرسام‌آور بزرگ کردن بچه سختترش هم می‌کند. 

او گفت: اگر مشوق‌های کافی وجود داشت، چه کسی از داشتن بچه های قدونیم‌قد در اطرافش بدش می‌آید! 

مادری ۳۵ ساله که دارای ۳ فرزند است، وجود فرزند را نعمت دانست و مشکلات اقتصادی را بهانه برای صاحب فرزندشدن جوانان دانست وگفت: زوج ها به بهانه‌های مختلف یا حاضر نیستند بچه‌دار شوند یا تک فرزندی را می‌پسندند. 

این مادر تک فرزندی را نکوهش کرد و گفت: بارها شنیده ام که والدین می گویند با وجود مشکلات اقتصادی تولد چند فرزند، ظلمی در حقشان است، اگر امکانات کاملی برای یک فرزند بتوانیم تامین کنیم بهتر است که چند فرزند داشته باشیم و از امکانات استاندارد بی بهره باشند..، بنظرم این طرز فکر غلط است هرآنکه دندان داد نان هم میدهد، مگر غیر از این است که خداوند روزی انسان‌ها را می‌دهد... پس این چه طرز فکری است!؟ 

او  گفت: امروزه محققان حوزه علوم انسانی و روانشناسان هم تک فرزندی را توصیه نمی کنند چرا که تبعات تنهایی تک فرزند بسیار زیاد و حتی گاها غیر قابل جبران است. 

محمدی، تک فرزندی را یک بحران دانست که همانند سونامی کشور را زیر گرفته است، ادامه داد: با این رویه که خانواده ها در پیش گرفتند، نسل‌های بعدی، لذت دیدار و دورهمی هایی با حضور خاله، دایی، عمو و عمه را نخواهند چشید و این بسیار غم‌انگیز است.

(الناز. ب)، بانوی جوانی که خود تک فرزند خانواده ای اهل نقده است، گفت: تک فرزند بودنم (برخلاف نظر والدین و هم سن سالانم که تصورشان برخورداری حداکثری از امکانات بواسطه نداشتن خواهر وبرادر، بود) باعث شد دوران کودکی، بحران نوجوانی و سال‌های جوانی را با حسرت یک خواهر یا برادر بگذرانم. 

وی گفت: همیشه تنهایی باعث آزارم می شد، از خانواده های پر جمعیت بسیار خوشم می آمد و نیت کردم بعد از ازدواجم خانواده ای پر جمعیت داشته باشم تا تلخی های تنهایی من را فرزندم حس نکند.

احمدی فرزند سوم یک خانواده پر جمعیت به ایسنا گفت: همیشه از اینکه چند خواهر و برادر دارم حس خوبی داشتم، در دوران مختلف زندگی همیشه همراه و غم خوارم هم بودیم. 

وی با بیان اینکه زندگی فراز و نشیبهای زیادی دارد و به تنهایی عبور از این مشکلات کار بسبار سختی است، خاطر نشان کرد: تک فرزندی یعنی تنها باید از این فراز و نشیبها عبور کنی اما وجود خواهر و برادر به عنوان حامی در شادی و غم ها کنارت هستند و مایه دلگرمی بیشتر.. 

علی‌نژاد، روانشناس و مدرس دانشگاه با اشاره به تبعات تک فرزندی تصریح کرد: باتوجه به اینکه تک فرزندان در کانون توجه شدید قرار دارند این توجه بیش از اندازه در نحوه بزرگ شدن کودکان و الگوهای رفتاری و شخصیتی آنها تاثیر منفی دارد.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه خانواده مهمترین کانون اجتماع بشر بوده و سنگ بنای هرجامعه ای است، اظهار کرد: در گذر زمان دگرگونی‌هایی در الگوهای فرزندپروری به وجود آمده و سبک زندگی خانواده‌ها را تغییر داده است.

علی‌نژاد یاد آورشد: ارتباط زیاد با والدین، عدم مقایسه با دیگر فرزندان و برخورداری از امکانات بیشتر از مزایا و وابستگی به والدین، منزوی شدن، عدم مشارکت درفعالیت های اجتماعی، ارتباط کم تر با همسن وسالان از معایب تک فرزندی است.

این روانشناس با اشاره به اینکه تک‌فرزندی باعث می شود کودک الگوی رفتاری در خانواده نداشته باشد، یاد آور شد: والدین دارای یک فرزند باید طوری با فرزند خود ارتباط داشته باشند که علاوه بر ایفای نقش پدر ومادری برای فرزند خواهر یابرادر نیز بوده و فرزند را اجتماعی و غیر وابسته تربیت کنند.

او با اشاره به اینکه اگر سیستم کنترل جمعیت با برنامه ریزی درست انجام نشود عواقب منفی به دنبال خواهد داشت، تصریح کرد: کاهش جمعیت و پیش رفتن جامعه به سمت سالخوردگی از عواقب تک فرزندی در جامعه است.

امروز نگرش خانواده‌­ها به فرزندآوری و تعداد فرزندان تغییر کرده است؛ در واقع به تک ‌فرزندی ارادی، گرایش پیدا کرده‌­اند اما این تغییر ساختار جمعیتی خانواده بر کیفیت زندگی فرزند نیز تاثیر می گذارد و گاه می تواند از حسرتی کوچک به معضلی بزرگ در الگوهای رفتاری و شخصیتی فرد تبدیل شود، لذا با تغییر سیاست‌های جمعیتی ضروری است، زیرساخت‌های لازم برای تمایل والدین به فرزند آوری و تجدید نظر در تعدد فرزندان به قدر کفایت تامین شود.