آیا زیرسویه‌های جدید کرونای اُمیکرون خطرناک‌ترند؟| علائم مهم

تا همین اواخر زیرسویه BA.۵ کرونای اُمیکرون نوع غالب عفونت را تشکیل می‌داد که تصور می‌رفت گونه نسبتا ملایمی از ویروس باشد، اما ظاهرا زیرسویه‌های  جدیدتر BQ) شامل BQ.۱ و BQ.۱.۱) که نسبت به BA.۵ توانایی بیشتری در گریز از ایمنی حاصل از واکسیناسیون و عفونت‌های قبلی دارد، دارند جایگزین آن می‌شوند.

سویه اُمیکرون در ابتدا در نوامبر سال ۲۰۲۱ در بوتسوانا و آفریقای جنوبی شناسایی شد و سازمان جهانی بهداشت آن را یک «سویه مایه نگرانی» خواند. این سویه جدید که واگیرتر از سویه‌های قبلی بود به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت. گزارش‌های اولیه از آفریقای جنوبی نشان می‌داد که اغلب موارد بیمای با اُمیکرون خفیف هستند. بسیاری از مبتلایان افراد جوانی بودند که خستگی شدید یکی از علائم بارز عفونت در آنها بود، اما از دست رفتن حس بویایی یا چشایی که یک علامت شاخص در سویه‌های قبلی کروناویروس بود، در آنها رخ نداد بود.

البته در میان افراد دچار عفونت با کرونای اُمیکرون نیز عده‌ای دچار بیماری شدید می‌شدند و کارشان به بیمارستان می‌کشید و برخی از آنها هم فوت می‌کردند.

یک ویژگی سویه اُمیکرون از همان ابتدا واگیرتر بودن بسیار بیشتر آن بود.در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۲ یک زیرسویه اُمیکرون به نام BA.۲ شروع به انتشار کرد که واگیری آن از سایر زیرسویه‌های اُمیکرون حتی بیشتر بود و به دنبال آن زیرسویه‌های باز هم واگیرتر BA.۴ و BA.۵ ظهور کردند تا در نهایت زیرسویه‌های BQ بر آنها غلبه کردند.

یک موضوع مهم دیگر این بود که آیا آُمیکرون و زیرسویه‌های آن نسبت به سویه‌های قبلی کروناویروس بیماری شدیدتری ایجاد می‌کنند یا نه. سویه ابتدایی اُمیکرون که واگیری بسیار بالایی داشت، در اغلب کشورها باعث شمار بی‌سابقه‌ای از موارد عفونت شد و شماری از موارد بستری‌شدن و مرگ را هم باعث شد. اما در نهایت این میزان بستری شدن‌ها و مرگ‌ها نسبت امواج قبلی پاندمی پایین‌تر بود.

البته این شدت کمتر بیماری‌زایی و مرگ در موج اُمیکرون ممکن است به تجمع ایمنی ناشی از عفونت‌های قبلی و واکسیناسیون در افراد مربوط باشد، نه خفیف‌تر بودن ذاتی بیماری‌زایی این سویه.

زیرسویه‌های جدیدتر BQ و XBB

بررسی‌های اولیه نشان داده‌اند که زیرسویه‌های جدیدتر BQ و XBB بوسیله آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن‌های کرونا از جمله واکسن‌های یادآور جدیدی شرکت‌های فایزر و مدرنا ساخته‌اند و حاوی زیرسویه‌های BA.۴ و BA.۵ است، خنثی نمی‌شوند و بنابراین افرادی که واکسن زده‌اند یا قبلا دچار عفونت با سویه‌های قبلی کرونا شوند، ممکن است به این زیرسویه‌ها دچار شوند، اما ظاهرا واکسن‌های موجود هنوز از بیماری شدید و بستری شدن افراد جلوگیری می‌کنند.

سویه‌های دیگری هم ظهور خواهند کرد

.   جهش یافتن ویروس‌ها و ایجاد سویه‌های جدید یک پیامد طبیعی در چرخه پیشرفت آنها است.بنابراین سویه اُمیکرون و زیرسویه‌های آن مانند BQ و XBB آخرین انواعی از کروناویروس نخواهند بود که از آنها خبردار خواهید شد.

تا هنگامی که در جایی از جهان شیوع کووید-۱۹ وجود دارد، امکان جهش یافتن کروناویروس به سویه‌های تازه وجود دارد. البته با وجود ایمنی ناشی از عفونت‌های قبلی و واکسیناسیون در بسیاری از جمعیت‌ها امکان «زندگی کردن همراه با ویروس» فراهم آمده است و از وحشت‌ سال‌های اول پاندمی خبری نیست.

علائم زیرسویه های جدید اومیکرون چیست؟

عضو کمیته ملی ستاد مبارزه با کرونا گفت: زیر سویه های جدید اومیکرون با نام‌های BQ۱ و XBB دارای علایم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و دل درد بوده و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف در معرض شدید ابتلا به آن قرار دارند.

دکتر حمید عمادی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه سلامت ایرنا افزود: سالمندان، بیماران پیوندی، سرطانی و دارای نقص ایمنی بدن از جمله افراد آسیب پذیر جامعه هستند که بیشتر در معرض خطر ابتلا به زیرسویه های جدید اومیکرون قرار دارند به همین دلیل توصیه می شود اینگونه افراد هرچه سریعتر یک نوبت دیگر از واکسن کرونا را که ۶ ماه از فاصله تزریق دُز یادآور آنها گذشته است، هر تزریق کنند.

وی اظهار داشت: این بیماری خطرناکتر از نوع دلتا نیست اما، فرد مبتلا دچار یکی از علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، دل درد، آبریزش بینی، گلودرد و بدن درد می شود و البته میزان درد در مبتلایان متفاوت است و دوره نقاهت این بیماری نیز سه روز است اما توصیه می شود مدت استراحت تا یک هفته ادامه یابد.

وی تاکید کرد: در حال حاضر مواردی از افراد مبتلا به زیرسویه های جدید اومیکرون در مراکز درمانی کشور مشاهده شده است که بستری هستند و اقدامات درمانی برای آنها انجام می شود.

به گفته این اپیدمیولوژیک، هنوز پیش بینی برای شیوع موج سنگین این بیماری در ماه بهمن، زود است و هموطنان با انجام واکسیناسیون به موقع و رعایت دستورالعمل های بهداشتی به خصوص استفاده از ماسک در اماکنی مانند مترو، اتوبوس، اجتماعات و همچنین خودداری از ورود به مکان های شلوغ می توانند به مهار این موج همچون موج های قبلی کرونا کمک کنند.

عمادی افزود: وضعیت بیماری کرونا در کشورمان نسبت به برخی کشورهای آسیایی و اروپایی به خوبی مدیریت و کنترل شده است و در شرایط فعلی که احتمال شیوع موج هشتم وجود دارد، همراهی و همیاری مردم در رعایت اصول بهداشتی و انجام به موقع تزریق دُز یادآور واکسن می تواند به مهار آن منجر شود.

این استاد دانشگاه یادآور شد: لازم نیست همه افراد دُز چهارم یا یادآور واکسن کرونا را تزریق کنند اما، افراد واجد شرایط و آسیب پذیر مانند سالمندان و بیماران زمینه ای ملزم به دریافت آن هستند.

براساس اظهارات پدرام پاک آیین سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با مشاهده سه مورد ابتلا به زیرسویه های جدید امیکرون، احتمال ورود موج هشتم کرونا به کشور تقویت شده است.

به گفته پدرام پاک آیین این زیرسویه‌ها اکنون در بسیاری از کشورهای جهان شیوع دارد به طوری که هم در کشورهای غربی و هم در برخی کشورهای آسیایی مانند ژاپن و کره جنوبی روند افزایشی را طی کرده اند و مواردی نیز در کشورمان مشاهده شده است.

وی اظهار داشت: این موارد در آزمایشگاه مرجع دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران تشخیص داده شد، البته هنوز معلوم نیست رفتاری که این زیرسویه های جدید در سایر کشورها داشتند با همان شدت و با همان میزان شیوع در کشور ما هم داشته باشند اما آنچه مسلم است سرعت بالای انتقال این ویروس ها است و انتظار روند افزایش ابتلا را در کشور داریم و به عبارتی احتمال ورود موج هشتم به کشور ما تقویت شده است.

پاک آیین تصریح کرد: فعالیت واحدهای نمونه‌گیری تست کرونا در همه مبادی ورودی هوایی، زمینی و دریایی کشور با توجه به همه گیری موج جدید کرونا در کشورهای مختلف تحت رصد است.

وی تاکید کرده است: با توجه به احتمال ورود موج جدید کرونا به کشور و افزایش ابتلا به زیرسویه های جدید امیکرون در بسیاری از کشورها، به منظور کنترل مسافران ورودی به کشور، نظارت بر واحدهای نمونه گیری تست کرونا در همه مبادی ورودی هوایی، زمینی و دریایی کشور تشدید شده است.