بازگشت حسن روحانی | آیا رییس جمهور سابق فعال می شود

حسن روحانی پس از دوماه غیبت خودخواسته و هوشمندانه به عرصه‌ی عمومی بازگشته است؛ نه فقط در مقام «رئیس‌جمهور سابق» که به عنوان سیاستمداری که دغدغه‌اش امنیت ملی ایران است چه تنها او به یاد داشت که بیستم مهرماه سالگرد تاسیس شورای عالی امنیت ملی ایران است. نهادی که حسن روحانی با ۳۲ سال عضویت پیاپی از بیستم مهرماه ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ قدیمی‌ترین و دیرپاترین عضو آن بود. چه در ۱۶ سال اول (۸۴-۱۳۶۸) دبیر آن شورا بود و چه در ۸ سال بعد (۹۲-۱۳۸۴) نماینده مقام رهبری در آن شورا بود و چه در ۸ سال آخر (۱۴۰۰-۱۳۹۲) رئیس شورای عالی امنیت ملی بود.

حسن روحانی هم که تا چند ماه پیش هشت سال سکاندار ریاست جمهوری کشور بود، در آخرین شب ریاست‌جمهوری خود در تلویزیون اعلام کرد که به کار‌های علمی و فرهنگی بازخواهد گشت، اما رفت و هیچ خبری از او نشد تا حدی که نه به طور مستقیم به شایعه حقوق بازنشستگی ۳۵۰ میلیونی‌اش واکنشی نشان داد و نه به شکایت کمیسیون اصل ۹۰ از وی.

رییس جمهور پیشین ایران تا چند روز پیش تنها واکنشش محدود به یک پیام تسلیت در پی ارتحال علامه حسن زاده آملی و یک پیام تبریک به مناسبت نتایج تیم ملی کشتی آزاد ایران در مسابقات جهانی بود. اما همچون لاریجانی، حمله به مسجد قندوز در افغانستان، او را وادار کرد که پس از ۶۸ روز سکوت سیاسی خود را بشکند. او البته امروز نیز در توییتی با هشتگ قابل تامل «تدبیر شجاعانه» که ظن آن می رود به ماجرای مذاکرات احیای برجام اشاره دارد، نوشت:

«۲۰مهر ۳۲سال پیش، شورایعالی امنیت ملی تأسیس شد. سیاست «بی‌طرفی فعال» در حمله ائتلاف به عراق در سال۶۹ و خارج کردن ایران از ذیل فصل۷ منشور سازمان ملل در۹۴ از تصمیمات سرنوشت‌ساز این نهاد است هوشیاری نسبت به تحولات منطقه/جهان و تدبیرشجاعانه برای صلح و امنیت ملی لازمه پیشرفت کشور است».

لاریجانی هم مسیر روحانی را می رود 

علی لاریجانی که با سابقه ۱۲ سال ریاست بر مجلس رکورد دار این منصب است، پس از رد صلاحیت غیر منتظره از سوی شورای نگهبان برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری، تا مدتی به دلیل مکاتباتی که با شورای نگهبان داشت و علت رد صلاحیتش را خواستار بود، سر خط اخبار بود، نه به مراسم تحلیف سید ابراهیم رییسی آمد و نه تا چند روز پیش موضعی گرفته بود.

او چندی پیش آن هم به بهانه غیر سیاسی یعنی در واکنش به برد کشتی‌گیر ایرانی در صفحه توییتر خود نوشت «هیچ وقت یک ایرانی را دست کم نگیرید.» لاریجانی البته چند روز پیش به بهانه سیاست خارجه و در واکنش به جنایت تروریستی در نمازجمعه مسجد قندوز هم نوشت: «جنایت قندوز، خیلی زود هویت ساماندهی شرارت آمیز جدید در افغانستان را عیان نمود. این صحنه آرایی قدرت ها، هوشیاری عمیق تری در دیپلماسی برای حفظ منافع و امنیت ملی ایران می‌طلبد».

لاریجانی و روحانی ، این دو کنار هم قرار می گیرند ؟

اریجانی و روحانی در دهه ۷۰ هم به یکدیگر نزدیک بوده اند. چنان که گواهی از این همراهی را هم در بخش‌هایی از خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی در سال ۷۵ می‌بینیم که نوشته است: «.. دکتر [علی]لاریجانی، برای ترغیب دکتر [حسن]روحانی و دکتر [حسن]حبیبی، برای شرکت در انتخابات [ریاست‌جمهوری]پیگیری نمود.»

در خاطره‌ای دیگر که مربوط به سال ۷۶ است و نشان دهنده نگرانی مشترک میان لاریجانی و روحانی است، اینگونه عنوان شده: «اول وقت آقای [علی]لاریجانی، [رئیس سازمان صدا و سیما]آمد. اظهارنگرانی‌کرد، از جریان خودداری بعضی از سران مهم کشور‌های اسلامی، از حضور در تهران، مثل مراکش و اندونزی و قزاقستان و قرقیزستان و ازبکستان و برونئی به اضافه اردن که همگی قبلاً اعلان شده بود که می‌آیند و احتمال اینکه در دو سه روز آینده، افراد دیگری هم به آن‌ها ملحق شوند که احتمالاً آمریکا پشت کار است و چاره‌جویی‌کرد… ظهر آقایان دکتر [حسن]روحانی و [علی]لاریجانی آمدند و همان نگرانی مطرح شده از سوی آقای لاریجانی را مطرح‌کردند. پیشنهاد داشتند که من یا آقای خاتمی، با آن‌ها تماس بگیریم و یا لااقل در مورد بقیه فکری بشودکه اضافه نشوند. خطرکمترشدن میهمانان درجه یک را می‌دهند. قرار شد بررسی‌کنند و پس از مشورت راهی ارائه دهند. سرمقاله امروز روزنامه جمهوری اسلامی را آورده بودند که به بعضی از سران کشور‌های اسلامی اهانت‌کرده و ممکن است در جلسه وزرای امور خارجه امروز، مورد اعتراض قرارگیرد و بهانه‌ای برای نیامدن دیگران هم بشود.»

و در دوران ریاست لاریجانی در مجلس هم دیدیم که در برابر تندروی‌های برخی نمایندگان برای دولت روحانی همچون بحث برجام، این علی لاریجانی بود که سعی داشت در مقابل سنگ‌اندازی‌ها مقاومت کند.

بازگشت شیخ دیپلمات 

دیروز محمد قوچانی روزنامه نگار اصلاح طلب در یادداشتی نوشت :

روحانی پس از 8 سال «شیخ‌الرئیس» بودن به نقش تاریخی خود یعنی «شیخ دیپلمات» بازگشته است. اولین توئیت او علیه طالبان و جنایت داعش خراسان علیه شیعیان قندوز بود و توئیت جدید او یادآوری نقش شورای عالی امنیت ملی.
بدین ترتیب برخلاف نظر افرادی مانند حسن رحیم‌پورازغدی که گفته بود همه روسای سابق جمهوری به اپوزیسیون بدل شده‌اند حسن روحانی نه مانند ابوالحسن بنی‌صدر اپوزیسیون شده است، نه مانند سیدمحمد خاتمی رهبری جناح منتقد؛ اصلاح‌طلبان را بر عهده گرفته است، نه مانند محمود احمدی‌نژاد به سوی در خروجی نظام جمهوری اسلامی می‌رود و گرچه مانند هاشمی‌رفسنجانی هم مسئولیتی حاکمیتی برعهده‌اش نگذاشته‌اند اما در موقعیتی مشابه «بیرون از حاکمیت در درون نظام» جمهوری اسلامی مانده است؛ روحانی از موضع ملی مدافع امنیت ملی ایران است؛ و می‌خواهد یادآوری کند که فقط با اجماع نظام است که می‌توان از صلح پاسداری کرد. بدین معنا روحانی نه‌تنها از تداوم توافق هسته‌ای در دولت سیدابراهیم رئیسی خوشحال است بلکه می‌خواهد این پیام را بدهد که برای تداوم صلح راهی جز وحدت ملی وجود ندارد. عرصه سیاست خارجی جای نزاع نیست؛ عرصه‌ی همدلی است. به همین علت سکوت روحانی در دو ماه گذشته هوشمندانه بوده است تا مانع دوقطبی تازه ای در سیاست خارجی کشور شود؛ تقسیم‌بندی جناح‌ها به «با برجام» و «بر برجام»؛ جناح‌بندی‌ها مهم نیست، مهم امنیت ملی ایران است؛ شیخ دیپلمات بازگشته است!