نماد سعادت ایرانیان دیده شد / هما ؛ پرنده افسانه‌ای را بشناسید+ فیلم و تصویر

حتماً بارها واژه «همای سعادت» را شنیده‌اید، هما در اسطوره‌های ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد و معروف است که اگر سایه‌اش بر سر هر فردی بیفتد به سعادت و کامرانی می‌رسد. زرتشتیان قدیم ایران هم باور داشتند که اگر هما سراغ جنازه فردی که روی بلندی گذاشته شده بیاید، آن فرد در عالم جاودان سعادتمند خواهد شد. در واقع هما یا مرغ استخوان‌خوار نوعی کرکس بزرگ است که در کوه‌های مرتفع آفریقا، جنوب اروپا و آسیا زندگی می‌کند و بزرگ‌ترین گونه کرکس در ایران است، این پرنده مانند لاشخورها لاشه‌خوار است اما غذای اصلیش را مغز استخوان تشکیل می‌دهد

هما، پرنده‌ای افسانه‌ای در فرهنگ ایرانی، نماد سعادت و خوش‌بختی است که در طول تاریخ، دیدن آن به‌ندرت اتفاق می‌افتد

از منظر پرنده شناسی نام علمی هما یا همان مرغ استخوان خوار  Gypaetus،barbatus یعنی کرکس ریش دار نامیده می شود.هما استخوانهای بزرگ را از ارتفاع زیاد روی سنگ‌ها پرت می‌کند تا به قطعه های کوچک‌تر شکسته شود.

 براساس گزارش روزیاتو، بر اساس ویدئویی که ایسنا منتشر کرده است، «همای سعادت» در طالقان دیده شده است. هما، پرنده‌ ای افسانه‌ ای در فرهنگ ایرانی، نماد سعادت و خوشبختی است که دیدن آن به ندرت اتفاق می‌ افتد.

هما، مرغ استخوان‌ خوار یا کرکس ریش‌ دار (Gypaetus barbatus) گونه‌ ای پرنده شکاری بزرگ‌ جثه از تیره بازان و راسته بازسانان است که در ایران جنبه افسانه‌ ای دارد و حتی در بناهای باقی مانده از دوره هخامنشی نیز سر این برنده وجود دارد.

این پرنده در کوه‌ های مرتفع آفریقا، جنوب اروپا و آسیا از جمله مناطقی از ایران همچون منطقه حفاظت‌ شده گنو زندگی می‌کند.

هما در تمام طول سال یک جا می‌ ماند و هر فصل فقط یک یا دو تخم می‌گذارد.

این پرنده مانند دیگر کرکس‌ ها عمدتاً لاشه‌ خوار است اما عمده غذای آن را مغز استخوان تشکیل می‌ دهد. هما استخوان‌های بزرگ را از ارتفاع زیاد به روی سنگ‌ ها پرتاب می‌کند تا به قطعات کوچک‌ تر شکسته شود. گاهی هم از لاک‌پشت‌ های کوچک زنده به همین روش تغذیه می‌ کند. این پرنده تنها گونه کرکس است که رژیم غذایی آن تقریباً منحصراً (۷۰ تا ۹۰ درصد) استخوان است.

هما را می‌ توان در ارتفاعات و مناطق کوهستانی یافت. این جانور در ارتفاعی بین ۳۰۰ تا ۴۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا زیست می‌ کند و بیشتر اعضای این گونه در ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر سکونت می‌ کنند.

هما اغلب در مناطق متروک و صخره‌ ای یا دره‌ های مشرف به مراتع، جایی که چرندگان و شکارگران آن‌ ها زیست می‌کنند را کنام خود می‌ کند. زیست در چنین مناطقی امکان دسترسی بالقوه این پرنده به اجساد جانوران شکار شده و مردار را فراهم می‌ کند.

 همای وحشی به پرهایش خاک سرخ میمالد تا ترسناک تر به نظر برسد.

همای سعادت بر سرستون‌های تخت جمشید!

اکبر نعمتی، کارشناس مدیریت حیات‌وحش طی رشته توییتی در خصوص پرنده هما که فیلم آن امروز در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، صحبت کرد.

 اکبر نعمتی در این رشته توییت گفت:«حالا که بعد از انتشار فیلم هما⁩ در طالقان این پرنده ترند شد، دیدم یه سری اطلاعات غلط در حال انتشار است خوبه که در اینجا کمی اطلاعات در مورد این ⁧ پرنده⁩ منتشر کنم. ‌نام هما یا هومیه، هومایه، هومیا و هومایا در پهلوی به معنی فرخنده و خجسته در اوستا به وفور به کار رفته است. هما یا ⁧ مرغ سعادت، با نام علمی Gypaetus barbatus از تیره یا خانواده Accipitridae بوده و نام انگلیسی آن ⁧کرکس ریش‌دار⁩ یا ⁦Bearded_Vulture⁩ می‌باشد.

‌شاید براتون پارادوکس ایجاد شد که چرا یک کرکس یا لاشخور شد پرنده سعادت در باور ما ایرانی‌ها؟ بریم اول سراغ غذای این پرنده؛ بیش از ۸۰ درصد غذای هما ⁧ مغز استخوان⁩ است و قادر است در کمتر از ۲۴ ساعت استخوان را به صورت کامل هضم نماید زیرا اسید معده هما زیاد است. هما مانند دیگر پرنده‌های شکاری علاقه‌ای به خوردن گوشت و لاشه ندارد و تغذیه اصلی این پرنده استخوان است. هما⁩ استخوان را درحین پرواز از ارتفاع بالا به زمین می‌اندازد تا به قطعات کوچک تبدیل شود و سپس اقدام به خوردن آن می‌کند. همچنین در نظر داشته باشید هما از لاک پشت و مارمولک نیز تغذیه میکند. هما در خاک‌های حاوی ⁧اکسید آهن⁩ با چنگال خود خاک حاوی اکسید آهن را بر می‌دارد و آن را روی پر و بالش می‌مالد تا مطمئن شود که به رنگ نارنجی آتشین تبدیل شده و ظاهری جدید به خود بگیرد و رفتار استتار یا دفاعی این پرنده است.

همای سعادت⁩ یا مرغ سعادت جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و فرهنگ ایران زمین دارد و مشهور است که سایه‌اش بر سر هر که بیفتد، به خوشبختی، سعادت و کامیابی خواهد رسید. به همین دلیل نقش هما در بسیاری از سرستون های ⁧ تخت جمشید⁩ وجود دارد و اشعار بسیاری در ادبیات پارسی سروده شده‌اند.

که ⁧ هما نقشی اساسی در آنها دارد. هما در اصل پرنده‌ای استخوان خوار است، ایرانیان باستان چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش را بسیار گرامی و مقدّس می‌شمردند و آن‌ها را به‌وجود آورنده هستی و گرداننده جهان می‌دانستند؛ تا آنجا که آیین بیشتر اقوام کهن ایرانی نیز همین عناصر طبیعت بوده‌است.

برای همین مردگان خود را در خاک دفن نمی‌کردند چون باور داشتند، خاک⁩ نباید آلوده شود و نیاکان ما اجساد خود را در دخمه‌ها قرار می‌دادند، به اعتقاد آنها، اگر هما به سراغ جسدی می‌رفت آن فرد در عالم جاودان سعادتمند و در دنیای بعد بهشتی می‌شد.

در افسانه‌ها دیدنش موجب خوش یمنی بوده است. جالب است بدانید در ادبیات کهن پارسی هرگاه پادشاهی در می‌گذشت و وی را وارثی برای جانشینی نبود، مردم را در میدانی جمع و همایی را رها می کردند، هما بر سر و شانه ی هر که می نشست آن فرد ⁧پادشاه⁩ سرزمین می‌شد.

برخلاف باورها ⁧هما⁩ پرنده کمیابی در ایران نیست هم در رشته کوه‌های البرز و هم زاگرس زندگی میکند اما از آنجایی که آشیانه‌اش را در بالای صخره‌ها انتخاب میکند دیدنش کمی سخت است، البته از لحاظ حفاظتی در آستانه تهدید قرار گرفته است.