این خبر وحشتناک را مقامات خوانده‌اند؟ ۲۵ میلیون نفر زیر خط فقر/ 10درصد به دهک پایین سقوط کردند

طی سه سال یعنی از سال ۹۶ تا ۹۹ نرخ فقر افزایش ۱۰ واحد درصدی داشته و به حدود ۳۱ درصد رسیده است.مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی تازه به بررسی کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۳ اقدام کرده که روز گذشته در جلسه‌ای پرحاشیه رد شد.

به گزارش عرشه آنلاین بانک جهانی  نیز چندی پیش در اولین گزارش رسمی از فقر در ایران از بعد از انقلاب، اعلام کرد «تقریبا ۱۰ میلیون ایرانی به دلیل ترکیبی از مسائل ناشی از تحریم‌ها، سوءمدیریت اقتصادی و بی‌ثباتی بین‌المللی در درآمدهای نفتی، در طول یک دهه از دست رفته رشد، در فقر فرو رفته‌اند.» داده‌های این نهاد بین‌الملی نشان می‌دهد که نرخ فقر ایرانیان از ۲۰ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۲۸.۱ درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. همچنین طبق این آمار، ۴۰ درصد از ایرانیان در معرض فقیرشدن قرار دارند.

در  بخشی از تازه ترین گزارش  مرکز پژوهش‌های مجلس به موضوع فقر پرداخته شده است. از آنجایی که طی یک دهه گذشته، رشد اقتصاد ایران پایین بوده، در نتیجه نرخ فقر در نیمه دوم دهه ۹۰ روندی صعودی را طی کرده است. در همین ارتباط هم اعتباراتی به منظور اختصاص یارانه و سیاست‌های حمایتی دیگر در قالب‌های مختلف در نظر گرفته شده و بخش قابل توجهی از مصارف بودجه را به خود اختصاص داده است.

بنابراین می‌توان گفت که مسائل مربوط به معیشت یکی از ارکان مهم بودجه است و در همین ارتباط هم ارز ترجیحی با هدف تامین کالاهای اساسی در دستور کار قرار گرفته. هرچند این هدف در ادامه از مسیر اصلی خود منحرف شد و به فساد گسترده‌ای دامن زد.

وضعیت فقر و نابرابری

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تاکید شده که طی سه سال یعنی از سال 96 تا 99 نرخ فقر افزایش 10 واحد درصدی داشته و به حدود 31 درصد رسیده است. در ضمن با اینکه در سال‌های اخیر شاهد رشد اقتصادی بوده‌ایم اما نرخ فقر کاهش نداشته و در نرخ‌های حدودد 30 تثبیت شده است.

در ادامه این گزارش آمده که تحت تأثیر نرخ‌های تورم بالا در سال‌های اخیر فاصله طبقات متوسط با خط فقر کاهش یافته که در نتیجه این موضوع نرخ فقر می‌تواند افزایش یابد. همچنین در نتیجه رویکرد دولت در افزایش نیافتن نرخ رشد حقوق کارمندان سبب شده حدود 5 واحد درصد از کارکنان دولت از 3 دهک بالا به دهک‌های پایین‌تر سقوط کنند که این موضوع بدان معنی است که طی سال‌های اخیر وضعیت کارکنان دولت نسبت به سایر اقشار با شدت بیشتری بدتر شده است.

 مرکز پژوهش های مجلس نیز اعلام کرد در سال های ۹۶ تا ۹۹، نرخ فقر در کشور 10 درصد افزایش داشته و از ۲۰ درصد به ۳۱ درصد رسیده است. هرچند این شاخص، در ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ۳۰ درصد کاهش یافت اما همچنان این مرکز نسبت به خطر افزایش نرخ فقر با توجه به کاهش فاصله طبقه متوسط با خط فقر هشدار داده است.

تعیین نرخ ارز در بودجه 1403، به عنوان عامل مهم تعیین کننده نرخ تورم، این روزها محل بحث و گمانه‌زنی های متعددی شده است. بسیاری از کارشناسان ضمن اشاره به سطوح بالای شکنندگی در طبقه متوسط، نسبت به ضرورت توجه به پیامدهای بروز هرگونه شوک ارزی جدید تاکید می‌کنند. همانطور که انتشار پیشنهاد منتسب به مرکز پژوهش ها درخصوص حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی و جایگزینی آن با دلار ۳۵ هزار تومانی، واکنش های زیادی به همراه داشت، تاجایی که روز گذشته، این مرکز با انتشار اطلاعیه‌ای، ضمن تکذیب انتساب این گزارش، تعیین نرخ ثابت را خلاف قانون دانست و پیشنهاد کرد هیچ‌گونه نرخ ثابت جدیدی برای ارز تعیین نشود.

مرکز پژوهش های مجلس یادآورشده که با توجه به تجربه نیم‌قرن گذشته در سیاست‌های ارزی، تنوع در نرخ‌های ارز و تثبیت نرخ ارز در یک عدد اسمی، منشأ فسادهای فراوان بوده و تداوم آن در طول سال‌های آتی با تکرار تجربه ارز ۴۲۰۰تومانی با از بین بردن منابع ارزشمند ارزی کشور، زمینه‌ساز سیاست‌های شوک درمانی خواهد بود که لاجرم تبعات اقتصادی و اجتماعی نامناسب و به تبع بار مالی جدیدی را برای دولت به همراه خواهد داشت.