فیلترینگ شکست خورد؟ شبکه‌های فیلتر شده همچنان در صدر علاقمندی مردم

آمار کاربران پیام رسان ها نشان می‌دهد که واتس‌اپ و تگرام در صدر هستند اما تعداد کاربران اپ‌های داخلی افزایش یافته. فیلترینگ و جذب اجباری کاربران عامل مهمی در این مورد است.

جدیدترین بررسی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، نشان می‌دهد که در میان پیام رسان ها، همچنان و با وجود تشدید فیلترینگ، دو اپلیکیشن واتس‌اپ و تلگرام در رتبه‌های نخست استفاده کاربران ایرانی قرار دارند. البته اگر شبکه‌های اجتماعی نیز در نظر گرفته شود، اینستاگرام به صدر می‌آید. 

به گزارش عرشه آنلاین، تجارت نیوز نوشت در عین حال، با توجه به اینکه واتس‌اپ از سال گذشته فیلتر شده است و دسترسی به فیلترشکن برای برخی از اقشار ساده نیست، تعداد کاربران این پیام رسان نسبت به قبل خودش کمتر شده. در مقابل، تعداد استفاده‌کنندگان برخی از پیام رسان ها داخلی نیز در مقایسه با گذشته خود آنها افزایش یافته است.

اما نتایج نظرسنجی ایسپا در مورد آمار کلی کاربران شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان ها نشان می‌دهد که ۴۶.۵ درصد مردم از اینستاگرام و ۳۵.۳ درصد از واتس‌اپ استفاده می‌کنند و این دو به ترتیب اول و دوم هستند. در رتبه‌های بعدی نیز، تلگرام (۳۴.۶)، ایتا (۲۵.۲)، روبیکا (۲۴.۱ درصد)، بله (۸.۷ درصد) قرار گرفته‌اند. دیگر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی هم کمتر از ۷درصد کاربر دارند.

رشد پیام رسان های داخلی با دوپینگ فیلترینگ و اجبار

داده‌های گزارش ایسپا نشان می‌دهد که مقام اول تا سوم همچنان در اختیار سه اپلیکیشن فیلتر شده است. اما در عین حال آمار کاربران آنها به ویژه در مورد واتس‌اپ روند کاهشی دارد. به گونه‌ای که آمار کاربران این اپلیکیشن در خرداد سال گذشته ۷۱.۱ درصد بود اما در دی 1402 این رقم به ۳۵.۳ درصد کاهش یافته است. 

در این میان، برخی اپ‌های داخلی در ماه‌های گذشته کاربران بیشتری را جذب کرده‌اند. حامد منکرسی معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات، بعد از انتشار گزارش ایسپا، در یکی از شبکه‌های اجتماعی داخلی نتایج آن را نشان‌دهنده اعتماد به توان داخلی توصیف کرد و نوشت که مردم با این اعتماد، «نیاز خود را در زمینه پیام‌رسانی مرتفع کرده‌اند». او همچنین اضافه کرده که متوسط ترافیک پیام رسان های داخلی نیز افزایش 5 برابری داشته، «یعنی نه تنها حضور کاربران بلکه استفاده کاربردی از پیام‌رسان‌های داخلی رشد معناداری داشته است.»

در این میان، بر اساس ادعای او برخی از پیام رسان ها مانند ایتا رشد سریع‌تری را تجربه کرده‌اند؛ این اپ رشد 9 برابری کاربران و 15 برابری ترافیک همراه را تجربه کرده است. 

این آمارها در حالی منتشر می‌شوند که گزارش ایسپا نشان می‌دهد «از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون، میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی داخلی مثل روبیکا و ایتا تغییر قابل‌توجهی نداشته است.»

 همین جمله به نوعی نشان می‌دهد گزاره‌ای که پیش از این هم مطرح شده بود می‌تواند درست باشد؛ همزمان با تشدید فیلترینگ در نیمه دوم سال گذشته و چالش‌های جدی برخی از کاربران برای یافتن فیلترشکن، استفاده از پیام رسان های داخلی افزایش یافته است. اما کاربران به تدریج خود را با شرایط هماهنگ کردند و در نتیجه، این روند صعودی متوقف شده است. 

از سوی دیگر، اکنون افراد برای دریافت برخی خدمات دولتی و عمومی ناچار به نصب پیام‌رسان‌های داخلی هستند که همین موضوع نیز آمار کاربران آنها را افزایش داده است. 

جزییات مهم نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا درباره شبکه های اجتماعی

بر اساس نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا، ۴۶.۵ درصد مردم از «اینستاگرام» ۳۵.۳ درصد از «واتس‌آپ»، ۳۴.۶ درصد از «تلگرام»، ۲۵.۲ درصد از «ایتا»، ۲۴.۱ درصد از «روبیکا» و ۸.۷ درصد نیز گفته‌اند از «بله» استفاده می‌کنند. میزان استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمتر از ۷ درصد بوده است.

میزان استفاده مردم از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی از قبیل اینستاگرام، واتس‌آپ و تلگرام در دوسال اخیر با نوساناتی همراه بوده‌است، به طوری که استفاده از پیام رسان واتس‌آپ از ۷۱.۱ درصد در خرداد ۱۴۰۱ به ۳۵.۳ درصد در دیماه ۱۴۰۲ کاهش یافته است. رسانه‌های اجتماعی داخلی مثل روبیکا و ایتا از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون، میزان استفاده آنها، تغییر قابل توجهی نداشته است.

پیام رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی محبوب ایرانیان معرفی شد

 بر اساس این گزارش در سوال مربوط به استفاده از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی داخلی و خارجی، افرادی که فقط مصرف کننده پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی یا داخلی بودند تفکیک و محاسبه شد که طبق یافته‌های نظرسنجی دیماه ایسپا، ۳۷.۶ درصد افراد بالای ۱۸ سال، فقط از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کنند. ۱۴.۹ درصد فقط از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی داخلی استفاده می‌کنند. ۲۵.۵ درصد از افراد بالای ۱۸ سال همزمان از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی و داخلی استفاده می‌کنند. ۲۲ درصد مردم نیز، گفته‌اند از هیچ رسانه اجتماعی مجازی استفاده نمی‌کنند.منبع: ایسنا

اینستاگرام محبوب‌ترین شبکه اجتماعی ایرانیان شد

بر اساس نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا، پیام‌رسان‌های بومی علیرغم فیلتر بودن رقبای خارجی هنوز در میزان مخاطب عقب‌تر از آن‌ها هستند.

محمد کشوری کارشناس و فعال فناوری با اشاره به نتایج نظرسنجی اخیر ایسپا در ایکس (توییتر) نوشت: «نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا (بهمن ۱۴۰۲) درباره استفاده کاربران ایرانی از پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی جالب است.»

در این نظرسنجی اینستاگرام در میان شبکه‌های اجتماعی جایگاه نخست را دارد و واتساپ پراستفاده‌ترین پیام‌رسان است. البته تلگرام نیز با فاصله بسیار کمی بعد از واتساپ قرار گرفته است.

پر مخاطب‌ترین پیام‌رسان داخلی در این نظرسنجی ایتا است و پس از آن روبیکا و بله قرار گرفته‌اند و البته همه در رده‌های پایین‌تر از نمونه‌های خارجی هستند.

بر اساس این نظرسنجی بیش از ۳۷ درصد شرکت‌کنندگان فقط از پیام‌رسان خارجی استفاده می‌کنند و نزدیک به ۱۵ درصد از شرکت‌کنندگان فقط پیام‌رسان‌های بومی را انتخاب کرده‌اند در حالی بیش از ۲۵ درصد همزمان هر دو را استفاده می‌کنند