معرفی کتاب| زندگی | اثری از برتراند راسل

در ستایش بطالت

برتراند راسل مقاله‌ی «در ستایش بطالت» را در سال ۱۹۳۲ نوشت. ایده‌ی راسل و نتیجه‌گیری مقاله به‌طور خیره‌کننده‌ای تحریک‌آمیز است. خسرانی عظیم به بار می‌آید، به گفته‌ی وی، از این باور که کار فضیلت است و فقط یک «ریاضت‌طلبی احمقانه» وادارمان می‌سازد اصرار بر کار زیاد داشته باشیم در حالی که دیگر نیازی به آن وجود ندارد… اکنون باید در یابیم که «سعادت و تنعم انسان در گرو کاهش نظام‌مند کار است.»

کتاب در ستایش بطالت یا از دیدگاه من در ستایش آرامش و فراغت زندگی! مقاله‌ای کوتاه و خواندنی و البته وسوسه‌انگیز است که محوریت آن نگاه بشر امروزی به کار و زندگی را مورد بررسی قرار داده است.

البته شاید این نگاه، تحمیلی است توسط سرمایه‌داران و سودبرندگان این دیدگاه بر اکثریت. راسل در ستایش بطالت خواستار این بوده که بشر جامعه امروزی از کار بیش از نیازش دست بردارد و با استفاده از اوقات فراغتش به طور بهینه پاسخگوی وجدان و آرامش فکری خودش باشد.

حال یک سوال: ما تا چه حد به این مورد آشنا و بلد هستیم؟ مایی که در اکثر مواقع فراموش می‌کنیم که برای زندگی بهتر است که کار می‌کنیم و آنقدر خود را غرق کار و روزمرگی می‌کنیم که اصل زندگی را فراموش می‌کنیم.

تصور این که اگر همه جامعه انسانی از اوقات فراغت کافی برخوردار باشد و بتواند کار مورد علاقه خودش را انجام بدهد و در واقع به قول شاملوی عزیز غم نان نیز این اجازه را به او بدهد، تمدن ما چیزی فراتر از تصوراتمون خواهد بود.

پشت جلد کتاب در ستایش بطالت آمده است:

جملاتی از متن کتاب در ستایش بطالت

در دنیایی که هیچ‌کس مجبور نباشد بیش از چهار ساعت در روز کار کند، هر فرد شیفته‌ی کنجکاوی علمی می‌تواند این میل خود را ارضا کند، و هر نقاشی می‌تواند بدون گرسنگی کشیدن نقاشی کند، حال نقاشی‌هایش هر کیفیتی که می‌خواهد داشته باشد. نویسندگان جوان مجبور نخواهند بود با کارهای بازاری مهیج جلب توجه کنند تا به استقلال اقتصادی‌ای برسند که لازمه‌ی (خلق) آثار ماندگار است، و وقتی هم که سرانجام موعدش برسد، ذوق و توانایی (خلق چنین آثاری) را از دست داده باشند.

کار بر دو نوع است: یکی جابجا کردن ماده در سطح زمین یا در نزدیکی آن؛ و دیگری فرمان انجام چنین کاری به دیگران. نوع اول ناخوشایند است و کم‌اجرت؛ نوع دوم خوشایند است و پردرآمد. نوع دوم دامنه‌ای نامحدود می‌یابد: هم کسانی پیدا می‌شوند که دستور بدهند و هم کسانی که بگویند چه دستوری باید داده شود.