دومین شهر دریایی متحرک سپاه در راه است

ابتکار سپاه در ساخت شناور‌های نیمه سنگین و سنگین در گام اول به ساخت شناور شهید ناظری و به آب اندازی آن در سال ۱۳۹۵ انجامید. شناوری که با طول ۵۵ متر، عرض ۱۴ متر و ارتفاع ۱۳ متری خود می‌تواند برد عملیاتی این نیرو را تا ۱۰ هزار کیلومتر افزایش دهد. این شناور در طراحی خود یک شیوه خاص را در پیش گرفته که قادر است از طریق پایداری مناسب در دریا و حتی شرایط آب و هوایی نامناسب، با سرعت بالا طی مسیر کرده و واژگون نشود.

قابلیت حمل بالگرد، اژدر‌ها و موشک‌های متعدد، از جمله قابلیت‌های این شناور نیمه سنگین، اما چابک است، که نمونه‌ای از نقش آفرینی غیرتمندانه رزمندگان نیروی دریایی سپاه با این شناور را در ماجرای برخورد نیروی دریایی سپاه با ناو‌های آمریکایی در دریای عمان شاهد بودیم.

طراحی نسخه دریاپایه سامانه سوم خرداد سبب شد تا سپاه شناور شهید سیاووشی را طراحی و عملیاتی کند. شلیک موشک از سامانه سوم خرداد نصب شده روی شناور نیز نشان داد که تغییرات نرم افزاری و سخت افزاری لازم در موشک خصوصاً جستجوگر آن لحاظ شده است تا شرایط ناپایدار سکو، مانع از شلیک صحیح موشک نشود.

در واقع در صورتی که شناور دریایی حامل سامانه سوم خرداد در اکثر مناطق خلیج فارس در حدود ۸۰ تا ۱۱۰ کیلومتر از سواحل ایران فاصله بگیرد این سامانه قابلیت پوششی فراتر از ۲۰۰ کیلومتر از مرز‌های ایران اسلامی را خواهد داشت و عملا پدافند آسمان ایران، از جنوب کشور از عمق خلیج فارس آغاز می‌شود که می‌تواند در صیانت از تأسیسات مهم ساحلی ایران، در کنار پدافند مستقر در جزایر بسیار اثربخش باشد.

با توجه به برد بسیار بالای سامانه‌های راداری مراقبتی و هشدار زودهنگام ایرانی، امکان دورتر کردن سامانه‌های پدافند موشکی به دورتر از ساحل به واسطه شناور‌های دریایی فراهم می‌شود؛ امری که نیروی دریایی ارتش نیز با ناو «دنا» در ناوگان جنوب عملیاتی کرد.ناو شهید رودکی نیروی دریایی سپاه با طول ۱۵۰ متر و پهنای بیش از ۲۲ متر به مثابه شهر دریایی متحرک جدیدی برای ایران است که با توجه به مأموریت‌های جدید سپاه برای حضور در آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها، فصل تازه‌ای از حضور سپاه در عرصه جدیدی را رقم زده است. این ناو پشتیبانی تجربه موفقی از تغییر کاربری شناور‌های تجاری به نظامی را در کشورمان نشان می‌دهد که در دنیا نیز نمونه‌های مشابهی از این تجربه وجود دارد. همان طور که آمریکایی‌ها با تغییر کاربری و بهسازی یک ناو ترابری توانستند شناور یواس‌ان‌اس لوئیس بی پولر و نیز شناور MV Ocean Trader را عملیاتی کنند، نیروی دریایی سپاه نیز، تجربه موفق ساخت شناور شهید رودکی را به اثبات رساند.

سپاه در آبان ۱۳۹۹، شناور لجستیکی شهید رودکی و ارتش در دی ماه ۱۳۹۹ شناور لجستیکی مکران را موسوم به ناو بندر مکران رونمایی کردند و این دو شناور که تجربه خوبی از تغییر کاربری و بهسازی نظامی شناور‌های تجاری بودند، دانش ایران در این بخش را به رخ جهانیان کشیدند.

به تازگی انتشار تصویری از ناو شهید مهدوی در یک داک بهسازی و نوسازی شناوری در جنوب ایران (بندرعباس) نشان می‌دهد که این ناو پشتیبانی نیز که حاصل یک تغییر کاربری حرفه‌ای کشتی فله بر و تبدیل آن به یک شناور لجستیکی نظامی است، مراحل پیشرفت پروژه را به خوبی طی کرده و پاره‌ای از تجهیزات مخابراتی و راداری یکپارچه نیز بر روی آن نصب شده است و امکانات جدیدی از تأسیسات عرشه نیز در بر روی آن در حال بارگزاری است.

با به ثمر رسیدن ناو شهید مهدوی، عملا نیروی دریایی سپاه علاوه بر قابلیت‌های رزمی که در حوزه‌های مختلف برخوردار خواهد شد، گستره تازه‌ای از توان ایفای مأموریت‌های دور دست را نیز بدست خواهد آورد تا بتواند با اطمینان خاطر و قدرت متراکم‌تری، مأموریت‌های خود را به آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها گسترش دهد. قدرتی که در کنار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌تواند توان بازدارندگی و سیادت دریایی ایران را به شکل بی‌سابقه‌ای ارتقا بخشد و تضمین‌کننده امنیت خطوط تجاری ایران و نیز تأمین کننده حقوق دریانوردان و صیادان ایرانی در آب‌های آزاد باشد.

از سوی دیگر ایران در ساخت شناور و ناوچه‌های نظامی با تغییرکاربری و بهسازی شناور‌های تجاری، تجربه جالبی کسب کرده است که تلفیق این دانش با ساخت گونه‌های متعددی از شناور‌های کلاس موج، یعنی جماران، سهند و دنا، افق روشنی از عزم خود برای ساختن ناوشکن‌هایی با قابلیت‌ها و اندازه در صورت نیاز بسیار بزرگ‌تر را نشان می‌دهد.

همچنین شناور شهید ابومهدی المهندس با قابلیت‌های آفندی و پدافندی و بدنه‌ای W شکل با طول ۴۷ متر، از جمله آن‌ها است.

فرمانده نیروی دریایی سپاه به تازگی همچنین خبر داده که سه شناور جدید نیز امسال به این نیرو ملحق خواهند شد که ناو‌های شهید ناظری به طول ۵۵ متر و حاج قاسم سلیمانی به طول ۶۵ متر توسط وزارت دفاع و سپاه و یک شناور دیگر هم توسط شرکتی دانش‌بنیان دحال ساخت است، که دارای موشک‌هایی با برد ۳۰۰ کیلومتر و سطح به هوا با قابلیت حمل بالگرد و دارای سرعتی معادل ۳۵ نات هستند.

سال ۱۴۰۱، بدون شک برای نیروی دریایی سپاه، سالی باشکوه به لحاظ بهره‌گیری از طیف متنوعی از تجهیزات جدید است که در همراستایی با شناور‌های متنوع سبک و سنگین و سامانه‌های نوین شناسایی و اطلاعاتی و رزمی اعم از پهپاد‌ها و زیرسطحی‌های هوشمند در کنار بهره مندی از دانش و غرور ملی در خدمت امنیت و اقتدار ملت ایران است.

آقای علی زارعی مدیرعامل شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) به سوالات زیر درباره وضعیت تولید نفتکش‌ها و شناورهای جدید در کشور پاسخ داد.

آخرین وضعیت تولید نفتکش‌های اقیانوس‌پیما در کشور به چه شکل است؟

آقای زارعی: موظف به ساخت چهار فروند نفتکش اقیانوس‌پیما (کلاس افرامکس) طی پیمان مشترک با یک شرکت خارجی هستیم که فروند اول اکنون با استانداردهای بین المللی، در حال تردد در آب‌های بین المللی است. فروند دوم نیز تقریباً تکمیل شده که مراحل تحویل آن به مجموعه کارفرما در حال پایان است و طبق برنامه، اگر مشکلی به وجود نیاید، نهایتاً تا نیمه سوم خرداد، به سمت آب‌های بین المللی روانه می‌شود.

فرآیند ساخت سومین فروند در این نفتکش‌ها نیز، شروع شده است که مراحل مربوط به مهندسی آن قبلا انجام شده بود و اکنون برشکاری ورق‌ها آغاز شده که تقریباً ۳۲ تا ۳۳ درصد پیشرفت دارد و پس از پایان آن، ساخت فروند چهارم از این گروه نفتکش‌ها آغاز خواهد شد.

با ساخت این شناور‌ها، کشور را در عرصه ساخت شناور‌های غول پیکر و اقیانوس‌پیما خودکفا کرده‌ایم. این شناور‌های اقیانوس‌پیما از نظر ابعادی، دارای ۲۵۰ متر طول، ۴۴ متر عرض، ۲۱ متر ارتفاع و ۱۴ و نیم متر آبخور هستند که می‌توانند حدود ۷۵۰ هزار بشکه نفت و میعانات، معادل ظرفیت ۱۱۳ هزار تن وزن را حمل کنند.

مشکلی در مسیر ساخت یا فروش شناور‌ها و نفتکش‌ها به دستگاه‌های دولتی وجود دارد؟

آقای زارعی: ایران به دلیل داشتن سواحل بسیار زیاد در جنوب و شمال کشور، باید به سمت اقتصاد دریامحور حرکت کند، اما به این مسئله بها داده نشده و هنوز در زمینه ساخت شناور‌ها و تجهیزات مختلف دریانوردی، به شکل سنتی پیش می‌رویم که علت آن، عدم حمایت از صنعت ساخت ناوگان شناوری در کشور است.

شرکت‌های کشتی‌سازی خوب و دارای برند شناخته شده در ایران داریم، اما دقیقا زمانی که توانمندی ساخت نفتکش را در کشور داریم و توانسته‌ایم آن را بسازیم، شاهد آن هستیم که مجموعه‌های دولتی با کشور‌های خارجی مثل چین و کره جنوبی قرارداد ساخت می‌بندند. به طور مثال اگر ده قرارداد با شرکت‌های خارجی بسته می‌شود، باید حداقل دو قرارداد هم با شرکت‌های داخلی منعقد شود تا شرکت‌های کشتی‌سازی داخلی نیز توسعه پیدا کنند.

اگر امروز کشور کره جنوبی تبدیل به یکی از بزرگترین کشتی‌ساز‌های دنیا شده، علت آن این است که سفارش ساخت دریافت کرده و تولید می‌کند، اما در کشور ما این حمایت از کشتی‌ساز‌ها انجام نمی‌شود. طی سال‌های اخیر یکی از مجموعه‌های دولتی ما با یک کشور خارجی قرارداد ساخت نفتکش بسته بود، در حالی که در همان زمان می‌توانستیم این تولید را در داخل کشور انجام دهیم.

رویکرد دولت جدید درباره عقد قرارداد با کشتی‌سازهای داخلی چگونه است؟

آقای زارعی: دولت جدید رویکرد‌های خوبی داشته و حتی رئیس جمهور نیز به جزیره صدرای استان بوشهر آمد و از توانمندی‌های ساخت نفتکش در داخل بازدید کرد؛ مجموعه‌های مختلف وزارت صنعت و شورای عالی صنایع دریایی نیز، جلسات بسیاری برگزار کردند و پیگیری‌های خوبی شده، اما این‌ها باید به عرصه عمل برسد تا منجر به قرارداد شود.

در مجموعه کشتیرانی جمهوری اسلامی، توافق‌های خوبی داشتیم که برای نخستین بار موفق شدیم با این مجموعه وارد قرارداد برای ساخت کشتی در حوزه شمال کشور شویم و در حال انجام مذاکره هستیم تا برای ساخت فروند‌های جدید نیز به توافق برسیم.

نخستین نفتکش اقیانوس‌پیمای ساخت ایران، مرداد سال ۱۳۹۱ با سفارش کشور ونزوئلا از سوی شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) ساخته و به آب انداخته شد.

آقای جواد اوجی وزیر نفت نیز طی دو هفته گذشته سفری به برخی کشورهای آمریکای لاتین مانند ونزوئلا داشته و خبر داده که قرار است برای نخستین بار، با همکاری ایران از ظرفیت پالایشگاه‌های فراسرزمینی کشورهایی مثل ونزوئلا استفاده شود.

او گفت: می‌توانیم در بهره برداری و تعمیرات پالایشگاه‌های کشور‌های آمریکای لاتین که به علت تحریم با مشکل رو به رو هستند، از ظرفیت سازندگان و متخصصان داخلی استفاده کنیم. نفت خام سنگین خود را به آن پالایشگاه‌ها می‌بریم تا در آن‌جا به فروش برسد که افزایش صادرات نفت را هم به دنبال خواهد داشت. توسعه میادین نفتی و گازی این کشورها را نیز تفاهم کردیم که با استفاده از ظرفیت شرکت‌های پیمانکاری ایرانی انجام دهیم./ باشگاه خبرنگاران