خبرگزاری فارس مدعی شد : گزارش‌های دریافتی حاکی از ناپدید شدن تعدادی تخته فرش نفیس و ارزشمند ملی از ساختمان حافظیه نهاد ریاست جمهوری در سعدآباد است. تصاویر برخی از این فرش‌ها در کتاب «گنجینه تار و پود، مجموعه تصاویر دومین کلکسیون بزرگ فرش جهان» در سال ۹۱ منتشر شده است.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم گزارشی با عنوان «خروج غیر قانونی اموالی نظیر ۴۸ تخته فرش دستباف نفیس و گران‌قیمت از ساختمان حافظیه سعد آباد» ارجاع شد. پس از آن تیم ویژه‌ای با همکاری سازمان‌های نظارتی تشکیل و به بررسی همه جانبه موضوع مفقود شدن فرش‌های نفیس در دولت قبل پرداخته شد.

کارشناسان این حوزه با بررسی تنها ده تخته از فرش‌های خارج شده و بر اساس قدمت تاریخی آن، نوع طراحی، مکتب هنری و خصوصیات فیزیکی ارزش نسبی آن‌ها را مبلغی معادل ۱۲۷ میلیارد تومان اعلام کردند. این ده تخت فرش ارزش‌گذاری شده جزو نفیس‌ترین فرش‌های نهاد بوده و متعلق به سبک‌های مشهدی (عمواوغلی)، اصفهان و تودشک می‌باشد که یکی از آن‌ها از نظر قدمت به دوره قاجار می‌رسد.

گفته می‌شود فرش‌ها طی بازه سال‌های ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۵ از ساختمان خارج گردیده است. یکی از شاهدین که در همان دوران در ساختمان حافظیه مسئولیت داشته است در این خصوص گفته است که در «سال ۱۳۹۵ فرش‌ها را با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل...» گفتنی است ساختمان حافظیه سعد آباد متعلق به نهاد ریاست جموری است که از آن به عنوان محلی برای استقبال از روسای جمهور و مهمانان خارجی توسط دولتی‌ها استفاده میشود.

این بنا پیشتر نیز مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته بود. رئیس دفتر وقت دولت دوازدهم در پاسخ به علاقه وافر روحانی به برگزاری جلسات دولت وقت در این محل پروتکل‌های خاص تعیین شده از سوی وزارت بهداشت را علت آن دانسته بود و اظهار داشته بود: ساختمان حافظیه دارای سالن جلسات مناسبی است که می‌توانیم با حفظ پروتکل‌های تعیین شده از جمله حفظ فاصله میان افراد، جلسات را در این مکان برگزار کنیم.

واضح است که خروج فرش‌های نفیس توسط یک کارمند نهاد ریاست جمهوری و در یک مقطع زمانی به امری تقریبا محال شبیه است. اقدامات انجام شده توسط بیش از یک نفر در مواقع متعدد صورت پذیرفته است و در مراحل مختلف تصاحب، حمل و نگهداری از اموال مفقودی نیز محتمل است اشخاص متعددی دخیل در موضوع باشند.

ماجرای گم شدن 48 تخته فرش کاخ سعدآباد/ واکنش دفتر حسن روحانی چه بود؟

ماجرای گم شدن ۴۸ تخته فرش‌های نفیس و گران قیمت کاخ سعدآباد در هفته‌ای که گذشت، بحث‌برانگیز شد؛ از گزارش اولیه‌ی منتشر شده در خبرگزاری فارس تا بیانیه‌ی منتشر شده در سایت دفتر حسن روحانی.

ساختمان حافظیه ریاست جمهوری (مرکز دیپلماسی و سیاسی) در نزدیکی مجموعه‌ی فرهنگی و تاریخی کاخ سعدآباد قرار دارد و محل برگزاری جلسات ریاست‌جمهوری بوده است که این روزها نه خود ساختمان و جلساتش که اسباب و وسایل موجود در آن محل بحث شده است. افشای ماجرای مفقود شدن ۴۸ تخته‌فرش دستباف نفیس و گران‌قیمت با انتشار گزارش خبرگزاری فارس در روز یکشنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ شروع شد. بنابر گزارش خبرنگار گردشگری خبرگزاری فارس ارزش مالی نسبی این فرش‌ها بر اساس قدمت تاریخی آن، نوع طراحی، مکتب هنری و خصوصیات فیزیکی، مبلغی معادل ۱۲۷ میلیارد تومان اعلام و گفته شده طی بازه سال‌های ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۵ از ساختمان خارج شده است. یکی از شاهدین که در همان دوران در ساختمان حافظیه مسئولیت داشته است در این خصوص می‌گوید: «سال ۱۳۹۵ فرش‌ها را با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل...». اسم و سمتی از این شخص منتشر نشده است. این گزارش با دادن این احتمال که این دزدی یک کار گروهی است؛ پایان می‌یابد. خبرگزاری فارس دلیل این احتمال را فرایند طولانی و سخت تصاحب، حمل و نگهداری از این فرش‌ها می‌داند.

این گزارش با واکنش‌های بسیاری از سمت مردم روبه‌رو شد و توجه رسانه‌ها را به موضوع جلب کرد.

دو روز بعد؛ دو خرداد ۱۴۰۲؛ روابط عمومی کاخ سعدآباد جوابیه‌ای نسبت به خبر مفقودی فرش‌های ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد، منتشر کرد که به شرح زیر است: روز گذشته خبری مبنی بر «ناپدید شدن فرش‌های نفیس ساختمان حافظیه سعدآباد در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵» منتشر شد و بازتاب گسترده‌ای میان افکار عمومی داشت.

لازم به توضیح است، همان‌طور که در خبر یاد شده آمده؛ ساختمان حافظیه متعلق به نهاد ریاست‌جمهوری است و حفاظت از آن در حیطه وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی نیست. مجموعه ۱۸۰ هکتاری سعدآباد مشتمل بر بناها و کاخ‌موزه‌هایی است که برخی از آن‌ها در تملک نهادهایی غیر از میراث فرهنگی است.

عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران نیز درباره مفقودی فرش‌های نفیس گفت: گزارش مقدماتی درباره سرقت فرش‌ها از سعدآباد داده شده است. این اتفاق در دوره‌های قبلی اتفاق افتاده و حراست از آن ساختمان مجموعه‌ی کاخ سعدآباد به عهده‌ی سازمان میراث فرهنگی نبوده است و حراست آن بخش (ساختمان حافظیه) کاخ سعدآباد بر عهده‌ی دستگاه‌های دیگر است که وظایف قانونی خود را انجام می‌دهند. حتما باید اطلاعاتی درباره‌ی اصل خبر سرقت فرش‌ها و چگونگی سرقت مشخص شود و به نظر مردم برسد.

پاسکاری در رسیدگی به مفقودی فرش‌های نفیس به اینجا ختم نشد. سایت دفتر حسن روحانی، رئیس جمهور سابق -که گفته‌شده مفقود شدن فرش‌ها در آن دوره به وقع پیوسته- نیز با انتشار بیانیه‌ای به این خبر واکنش نشان داد.

در این بیانیه به نقل از سایت دفتر حسن روحانی آمده است: اخیرا دادستان محترم کل کشور، دادستان‌ها را مکلف کرده مستندات مطالب منتشر شده در فضای مجازی را پیگیری کنند و تصریح کرده‌ ادعاهای بدون مبنا و سند که جامعه را ملتهب و امنیت روانی را مخدوش می‌کند، قابل گذشت نیست. یکی از مطالبی که چند روزی است در فضای مجازی منتشر شده، گزارش مبهمی درباره ادعای مفقود شدن تعدادی فرش نفیس از ساختمان حافظیه نهاد ریاست‌جمهوری در سعدآباد به نقل از شاهدان نامعلوم است. یک منبع آگاه درباره این خبر چند ابهام جدی و سؤال‌برانگیز را مطرح کرده است:

۱- نهاد ریاست‌جمهوری به محض دریافت نخستین گزارش در این باره در سال ۱۳۹۹ که سابقه امر را به دوره قبل از آغاز کار دولت یازدهم می‌رساند، رسیدگی لازم را انجام داده و موضوع را فورا به مراجع نظارتی و قضائی ارجاع داده است. آیا طرح رسانه‌ای موضوع، سه سال بعد، بیش از آن که به گذشته و اصل موضوع مربوط باشد، برای انحراف اذهان از آنچه امروز می‌گذرد نیست؟

۲- انتقال هرگونه سند و دارایی منقول و غیرمنقول در ادارات دولتی از دستورالعملی مشخص تبعیت می‌کند و هر قدر مراکز دولتی حساس‌تر باشند، این دستورالعمل‌ها دقیق‌تر و حساس‌تر عمل می‌کند. چطور محموله‌ای از فرش توسط یک وانت بارگیری شده و بدون مجوز حراست نهاد ریاست‌جمهوری که زیر نظر وزارت اطلاعات عمل می‌کند و حفاظت فیزیکی ساختمان حافظیه که تماما توسط سپاه پاسداران انجام می‌شود، از این ساختمان خارج شده است؟

۳- انتشار خبری مخدوش، مغشوش و بدون ذکر هیچ منبع و ارائه سندی معتبر صرفا بنا بر ادعای یک ناشاهد ناشناس در یک رسانه رسمی چطور می‌تواند مستند باشد؟ مراجع قانونی و قضایی می‌بایست از رسانه‌ها بخواهند اسناد خود را در این خصوص در اختیار مراجع قانونی بگذارند و نام فردی که فرش‌ها به خانه او منتقل شده را افشا کنند.

کاخ سعدآباد

کاخ سعد آباد در کوهپایه‌های توچال و دره دربند تهران با مساحتی حدود ۱۱۰ هکتار قرار گرفته است. سعد آباد از ۱۸ کاخ کوچک و بزرگ از دوره‌های قاجاریه و پهلوی تشکیل شده است.

منطقه سعدآباد در دوره قاجار محل استقرار و سکونت تابستانی و ییلاق شاهان این سلسله بوده اما پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹، این عمارت توسط رضاخان، از ابوالفتح سردار اعظم به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان خریداری شد.

نخستین بنایی که در آن دوره در این منطقه ساخته شد، کاخ سبز یا اقامتگاه رضاشاه بود.

کاخ سعدآباد

محمدرضا پهلوی نیز در دهه ۱۳۵۰ در این مکان سکنی گزید و در دوران اوایل سلطنت او، ساخت آن به پایان رسیده‌ است. جدیدترین کاخ این مجموعه نیز کاخ لیلا پهلوی بوده که متعلق به کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی بوده‌ است.

در مصالح این بنا از سرب نیز استفاده شده است. دلیل استفاده از فلز سرب در این بنا را ایجاد مقاومت سازه در برابر فرسایش دانسته‌اند.

تمامی این مجموعه پس از انقلاب اسلامی تبدیل به موزه شد. برخی از عمارت‌ها به شکل کاخ موزه، همان‌طور که بود مانند کاخ ملت و کاخ سبز به نمایش گذاشته شده است و برخی دیگر با توجه به ویژگی بنا، تبدیل به موزه شدند.

کاخ سعدآباد

مجموعه سعدآباد، چهار دوره تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب ایران را سپری کرده است. از کاخ ملکه مادر نیز که متعلق به ارگان ریاست جمهوری است برای پذیرایی از مهمانان خارجی استفاده می‌شود.

۲۰ بنا و کاخ کوچک و بزرگ از دوره‌های قاجاریه و پهلوی در مجموعه کاخ‌های سعدآباد وجود دارند:

کاخ احمدشاهی

کاخ شهوند (کاخ موزه سبز)

کاخ سفید (کاخ موزه ملت)

کاخ اختصاصی (موزه تاریخ طبیعی سابق در حال حاضر در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

کاخ اسود (سیاه)

موزه هنرهای زیبا

کاخ شمس (موزه هنر و مردم)

کاخ اشرف (موزه ظروف سلطنتی)

کاخ غلامرضا (موزه سلاح های دربار)

کاخ ملکه مادر (ســــاختمان جمهوری)

کاخ احمدرضا (در اختیار نهاد ریاست جمهوری)

ساختمان عبدالرضا (در اختیار نهاد ریاست جمهوری)

کاخ بهمن پهلوی پسر غلامرضا

کاخ شهرام پسر اشرف (موزه نظامی)

کاخ فریده دیبا (موزه نگارستان)

کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (موزه استاد بهزاد)

کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی (موزه دفینه سابق و در اختیار نهاد ریاست جمهوری)

کاخ فرحناز و علیرضا فرزندان محمدرضا شاه (موزه میرعماد)

کاخ لیلا پهلوی (مرکز هدفمندی برنامه ریزی کودکان و نوجوانان)

محل اسکان رضا شاه به همراه همسر چهارمش ملکه عصمت (موزه استاد فرشچیان)

کالسکه خانه و استراحتگاه سورچی ها متعلق به دوره قاجار (موزه برادران امیدوار)

ساختمان گارد جاویدان (موزه اسناد و آلبوم های سلطنتی)

آشپزخانه مخصوص کاخ سفید (موزه آشپزخانه سلطنتی)

ساختمان تیمسار کسرایی (موزه آب)

باغ موزه‌ سعدآباد بیش از ۷۰ درصد مجموعه ۱۱۰ هکتاری را به خود اختصاص داده است. این باغ در امتداد رودخانه‌ دربند از شمال به جنوب کشیده شده است و پوشش گیاهی متنوع شامل جنگل‌های طبیعی، گونه‌های متنوع سوزنی‌برگ و پهن‌برگ زینتی دارد. بسیاری از این گونه‌های زینتی، نادر و غیر بومی بوده که در زمان‌های مختلف به ایران وارد و برای تزئین در این محل کاشته شده‌اند و به لحاظ کمیاب بودن، قدمت و زیبایی به‌عنوان یک جاذبه‌ گردشگری طبیعی در کنار بناهای تاریخی محسوب می‌شوند.

کاخ‌موزه سعدآباد در خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری قرار دارد.